Οι τεχνικές δυνατότητες εξελίσσονται συνεχώς και δεν είναι ακόμη δυνατόν να προβλεφθεί ποιοι νέοι τύποι παραπληροφόρησης και νέες δυνατότητες κατάχρησης θα προκύψουν. Ακολουθούν μερικά μόνο παραδείγματα από το παρόν:
Ψευδείς πολιτικοί ισχυρισμοί
Για παράδειγμα, το 2016 διαδόθηκε ο ψευδής ισχυρισμός ότι το FBI κατηγόρησε τη Χίλαρι Κλίντον για διαγραφή ιδιωτικών μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Αυτό οδήγησε σε εκτεταμένες εικασίες και πολιτικές αντιπαραθέσεις. (Πηγή: The Washington Post – «The real story behind that fake FBI agent and the plot to framing Hillary Clinton», 2017).
Clickbait και εντυπωσιοθηρικοί τίτλοι
Οι ιστορίες με εντυπωσιακούς τίτλους που συχνά δεν αντικατοπτρίζουν το πραγματικό περιεχόμενο είναι ευρέως διαδεδομένες. Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι ένας υπερβολικός ισχυρισμός για ζητήματα υγείας που αποσκοπεί στο να προσελκύσει την προσοχή, αλλά δεν βασίζεται σε επιστημονικά στοιχεία. Αυτό συνέβη ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού και του εγκλεισμού (Πηγή: BBC News – «Clickbait and impact: how academia has been hacked», 2017).
Παραποιημένες εικόνες και βίντεο
Το 2018 υπήρξαν περιπτώσεις παραποιημένων εικόνων που παρουσιάστηκαν ως αποδεικτικά στοιχεία για ορισμένα γεγονότα. Παράδειγμα αποτελεί μια παραποιημένη εικόνα που υποτίθεται ότι απεικόνιζε ένα σκάνδαλο με πρόσφυγες. Η διάδοση παραποιημένων εικόνων και βίντεο περιπλέκει την αξιοπιστία των μέσων αυτών ως επαληθευμένη πηγή (πηγή: The Guardian – «Manipulated images of child abuse scandal in Germany spread on social media», 2018).
Θεωρίες συνωμοσίας
Ένα γνωστό παράδειγμα είναι η θεωρία συνωμοσίας σχετικά με την προσελήνωση, στην οποία υποστηρίχθηκε ότι η προσελήνωση του Απόλλων το 1969 ήταν σκηνοθετημένη. Η θεωρία αυτή υποστηρίχθηκε από διάφορες ομάδες, αν και έχει καταρριφθεί επιστημονικά. Και ο τομέας αυτός έχει αναπτυχθεί σημαντικά. (Πηγή: NASA – «Moon Landing», χ. χ.)
Φήμες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Φήμες διαδίδονται συχνά μετά από φυσικές καταστροφές. Χαρακτηριστικά, μετά τον τυφώνα Κατρίνα το 2005, για παράδειγμα, διαδόθηκε μια ψευδής φήμη ότι άγρια ζώα είχαν δραπετεύσει από τον τοπικό ζωολογικό κήπο και είχαν προκαλέσει χάος. Ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η εξάπλωση μιας φήμης αποκτά συχνά ιλιγγιώδη ταχύτητα (πηγή: Snopes – «Katrina Zoo Animals», 2005)
Deepfakes
Με την προηγμένη τεχνολογία μπορούν να δημιουργηθούν deepfakes χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη για τη δημιουργία ρεαλιστικών βίντεο ή αρχείων ήχου που κάνουν τους ανθρώπους να λένε ή να κάνουν πράγματα που στην πραγματικότητα δεν είπαν ή δεν έκαναν ποτέ (πηγή: παράδειγμα τεχνητά παραγόμενης ομιλίας του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς σε μια δίκη για την απαγόρευση του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), https://afd-verbot.de/).
Τα παραδείγματα αυτά έχουν ιστορικό χαρακτήρα και άρα είναι πιο εύκολο να αξιολογηθούν. Οι τελευταίες περιπτώσεις όμως απαιτούν ενδελεχή ατομική εξέταση. Συνιστάται να λαμβάνετε τις επίκαιρες ειδήσεις από αξιόπιστες ειδησεογραφικές πηγές και να αμφισβητείτε πάντα κριτικά τις πληροφορίες που διαδίδονται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή άλλων καναλιών.